Pamięci tych co nie doszli
ZENON ANDRZEJEWSKI
Dla uczczenia 50 rocznicy bitwy o Monte Cassino warszawska Oficyna Wydawnicza „FULMEN" wydala niezwykle pożyteczną publikację pt. „Przewodnik po polskich cmentarzach wojennych we Włoszech — Monte Cassino, Loretto, Bolonia, Casamassima". Autorem opracowania jest ojciec płk Franciszek Adam Studziński OP, były kapelan 4 Pułku Pancernego 2 Brygady Pancernej 2 Korpusu. O wartości tej pracy decyduje przede wszystkim to, iż zawiera ona kompletne, alfabetyczne spisy żołnierzy 2 Korpusu Polskiego poległych i zmarłych z ran w kampanii włoskiej 1944-45. Przy nazwisku każdego poległego podany jest jego stopień wojskowy, przydział służbowy, data i miejsce urodzenia, data śmierci oraz dokładne oznaczenie mogiły (taras, sektor, numer grobu). Szczególnie cenne są, zwłaszcza dla historyków regionalnych, nazwy miejsc urodzenia, niemal wszystkich poległych żołnierzy, które dają możliwość ustalenia z jakich stron II Rzeczypospolitej się wywodzili. Uważna analiza poszczególnych spisów pozwala zauważyć, że na wszystkich wymienionych w „Przewodniku" cmentarzach przewijają się nazwiska żołnierzy pochodzących z Przemyśla i dawnego powiatu przemyskiego. Praca o. Studzińskiego składa się w zasadzie z dwóch części, które poprzedzone są słowem biskupa polowego Wojska Polskiego gen. dyw. Sławoja Leszka Głodzia i wstępem Autora. Część I zawiera spisy żołnierzy 2 Korpusu Polskiego we Włoszech, pochowanych na polskich cmentarzach wojennych na Monte Cassino, w Loretto, Bolonii i w Casamassima, natomiast w części II zamieszczono plany tychże cmentarzy oraz podano rozmieszczenie grobów w poszczególnych sektorach. Całość uzupełniają czamo-białe odznaki oddziałów 2 Korpusu Polskiego, nazwy oddziałów i objaśnienia użytych w tekście skrótów stopni wojskowych. Dzięki benedyktyńskiej pracy o. Studzińskiego historycy, turyści i rodziny poległych otrzymali po raz pierwszy tak rzetelną i pełną publikację poświęconą tym, którym nie dane było dojść z ziemi włoskiej do polski. Dla Przemyślan, których szlaki turystyczne zawiodą na polskie cmentarze wojenne w Italii, podaję wykazy naszych ziomków na nich spoczywających:
Cmentarz na Monte Cassino
l. Kurpiel Jan - urodz. X 1922 r. w Rozborzu Długim pow. przemyski, kanonier, 4 Pułk Artylerii Lekkiej, zmarł 13.05.1944 r. Grób: VIII — F—13.
2. Wiech Czesław Roman — urodz. 21.02.1922 r. w Przemyślu, plutonowy podchorąży, 6 Pułk Pancerny, zmarł 22.05.1944 r. Grób: I — A — 17.
Cmentarz w Loretto
1. Drążek Józef— urodź. 4.09.1923 r. w Siedliskach pow. przemyski, strzelec, Kwatera Główna 3 Dywizja Strzelców Karpackich, zginął 6.07.1944 r. Grób: VII — A — 2.
2. Kaliwoszka Antoni — urodz. 1.02.1913 r. w Przemyślu, kapral, 2 Batalion Komandosów, zginął 17.07.1944 r. Grób: VIII — C — 14.
3. Kiebuz Marian — urodz. 15.03.1919 r. w Przemyślu, plutonowy podchorąży, 17 Batalion Strzelców, zginął 20.08.1944 r. Grób: XV —B—l.
4. Kochalski Kazimierz — urodz. 5.01.1908 r. w Przemyślu, podporucznik, 3 Batalion CKM, zginął 3.08.1944 r. Grób: XII — F — 8.
5. Lanko Teodor — urodz. 26.02.1904 r. w Woli Krzywieckiej pow. przemyski, kapral, 13 Batalion Strzelców, zginął 17.07.1944 r.Grób: V—E—l.
6. Łazarko Paweł — urodz. 31.03.1919 r. w Siedliskach pow. przemyski, starszy ułan, 15 Pułk Ułanów Poznańskich, zginął 6.07.1944 r. Grób: VII—B—21.
7. Pastuszyński Józef: — urodz. 5.06.1911 r. w Przemyślu, strzelec, 13 Batalion Strzelców, zginął 17.07,1944 r. Grób: V — E — 9.
8. Wajda Józef Kazimierz — urodz. 27.03.1921 r. w Przemyślu, bombardier, 7 Pułk Artylerii Ppanc., zginął 26.08.1944 r. Grób: V — D — 10.
Cmentarz w Bolonii
l. Klimeczko Szymon — urodz. 23.03.1911 r. w Iskani pow. przemyski, strzelec, 16 Batalion Strzelców, zginął 12.04.1945 r. Grób: 22 — G — 7.
2. Mospan Marian — urodz. 7.04.1919 r. w Przemyślu, strzelec, 2 Kompania Sanitarna, zginął 9.04.1945 r. Grób: 22—H—l.
3. Pakulec Wacław — urodz. 10.12.1919 r. w Składzie Solnym pow. przemyski, saper, 3 Batalion Saperów, zginął 12.04.1945 r. Grób: 15 — C — 6.
4. Piechotko Michał — urodz. 7.02.1915 r. w Maćkowicach pow. przemyski, strzelec, 4 Batalion Strzelców, zginął l .03.1945 r. Grób: 23 — F — 3.
5. Sekuła Tadeusz — urodz, l .03.1923 r. w Przemyślu, kanonier, 3 Pułk Artylerii Lekkiej, zginął 4.03.1945 r. Grób: 11 — E — 8.
6. Wesołowski Bolesław — urodz. 27.09.1919r. w Przemyślu, starszy pancerny, 4 Pułk Pancerny, zginął 19.04.1945 r. Grób: 11 — F — 8.
Cmentarz w Casamassima
l. Kielar Władysław ,— urodz. 9.10.02.1909 r. w Zrotowiczach pow. przemyski, kanonier, zginął 19.07.1944 r. Grób: 39.
2. Morawski Roman — urodz. 1.06.1921 r. w Przemyślu, st. strzelec, 17 Batalion Strzelców, zginął 3.03.1944 r. Grób: 369.
3. Mroczko Władysław — urodz. 11.09.1894 r. w Przemyślu, plut. inż. Centrum Wyszkolenia Artylerii, zmarł 23.07.1945 r. Grób: 13.
4. Różycki Mieczysław — urodz. 13.03.1906 r. w Przemyślu, st. strzelec, 17 Kompania Zaopatrzenia, zmarł 2.12.1944 r. Grób: 317.
Żródło tekstu:
1. Z.Andrzejewski -"Pamięci tych co nie doszli" - Przemyśl 1994.
Opracowanie strony: © P.Jaroszczak - Przemyśl 2000