Wstęp.

Bieżąca strona zawiera nieco informacji na temat mojego ŚP. Dziadka Stanisława Jaroszczaka , urodzonego 22 września 1902 roku w Samborze i zmarłego 24 grudnia 1979 roku w Przemyślu. Brał on udział jako ochotnik w walkach o niepodległość Polski na Kresach Wschodnich w latach 1919 -1920 . W 1923 roku rozpoczął zawodową służbę w Wojsku Polskim . Po wybuchu II wojny światowej brał między innymi udział w kampanii wrześniowej 1939 roku. Po przekroczeniu wraz ze swoim oddziałem  granicy polsko-węgierskiej został internowany w Nagykanizsa na Węgrzech ,skąd uciekł wraz z kolegami, przekraczając granicę węgiersko-jugosławiańską (w węglarce parowozu pod węglem) i przez Zagrzeb, Belgrad, Saloniki i Ateny  trafił na pokład polskiego statku 'Warszawa' , którym dotarł do Bejrutu.  Stamtąd przedostał sie do Homs w Syrii , gdzie formowała sie Brygada Strzelców Karpackich.  Po przejściu Brygady pod dowództwo brytyjskie przebył wraz z nią w 2 batalionie strzelców szlak bojowy: Palestyna, Egipt, Libia - Tobruk, Ghazala. Po rozwinięciu Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich w 3 Dywizję Strzelców Karpackich brał wraz z nią udział w kampanii włoskiej , uczestnicząc w   2 Batalionie Strzelców Karpackich 3DSK w walkach między innymi pod Monte Cassino , Anconą i Bolonią. Wojnę zakończył w stopniu chorążego, zaś do Polski wrócił w 1947 roku.

 Zdjęcie powojenne w mundurze 3 DSK.

Po lewej odznaka rozpoznawcza 3 DSK, po prawej odznaka 2 Batalionu Strzelców Karpackich.

Fragmenty z notatnika. 

Poniższe fragmenty zapisków pochodzą z notatnika mojego Ś.P. Dziadka , jednak znajdujący się w nim tekst jest miejscami  bardzo niewyraźny, stąd mogą wynikać  drobne nieścisłości.

Okres do 1939 r.

Urodziłem się 22 września 1902 roku w Samborze przy ulicy Średniej Nr 89 jako syn Katarzyny i Wojciecha , wyznania rzymskokatolickiego , narodowości polskiej . Dnia 15 maja 1919 roku wstąpiłem jako ochotnik do Wojska Polskiego do kompanii ochotniczej , która formowała się w Samborze zaś jej dowódcą był porucznik Zieliński. Następnie wysłano kompanię do Lwowa na Cytadelę i stamtąd już z Baonem  wysłano mnie na front do miejscowości Jezupol , gdzie wcielono mnie do  b 13 p.p armii gen. Żeligowskiego ( właściwie była to 4 Dywizja Strzelców gen. Żeligowskiego - przyp. P.J. ) . W tym pułku brałem udział w walkach przeciw Ukraińcom. Zwolniony zostałem w czasie demobilizacji tj. w dniu 4 października 1920 r. W sumie jako ochotnik przesłużyem 18 miesięcy. 1 listopada 1920 roku otrzymałem posadę w biurze wagonowym na stacji kolejowej w Samborze , gdzie pracowałem do dnia 1 grudnia 1923 roku. 3 grudnia 1923 roku zostałem wcielony jako poborowy przy R.K.U. Sambor do Wojska Polskiego do Okręgowego Zakładu Gospodarczego Nr X w Przemyślu, gdzie ukończyłem Szkołę Podoficerów Gospodarczych przy 10 Oddziale Służby Int. Następnie przydzielony zostałem do pracy biurowej w Szefostwie Intendentury Dowództwa Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu. 13 marca 1925 roku przeniesiony zostałem służbowo do 10 Oddziału Sużby Intendenturowej  w Przemyślu, zaś 1 lipca 1927 roku do 10 Baonu Administracyjnego w Lipowicy koło Przemyśla do 1 kompanii jako jej szef. Dnia 20 marca 1931 zostałem przeniesiony do Składnicy Materiałów Intendenturowych w Rzeszowie na stanowisko zarządzającego magazynem  żywnościowym i zapasów bieżących, gdzie byłem zatrudniony do 1939 roku.

Zdjęcie z 1919 roku z okresu walk o Niepodległość Polski i walk polsko-ukraińskich.

Zdjęcie z 1937 roku.

Polska - wrzesień 1939 r.

Dnia 1 września 1939 roku    przydzielono mnie do Składnicy Materiałów Int. typ II i jednostek mobilizacyjnych , zaś  2 września zostałem zaprzysiężony wraz z jednostkami mobilizacyjnymi. 6 września na polecenie Z-cy Składnicy Materiałów Intendenturowych Nr 23 kapitana Władysława Głóda pozostałem w Rzeszowie celem wydania artykułów żywnościowych i materiałów pędnych dla 10 Brygady Kawalerii, zaś pozostała część mojego oddziału ewakułowała się poza Rzeszów do miejscowości Hyżne. Po zaopatrzeniu oddziałów  10 Brygady Kawalerii opuściłem Rzeszów około godziny 18 , był on wówczas już bombardowany przez kilkanaście samolotów niemieckich, i udałem się pieszo z czterema pracownikami cywilnymi Składnicy za swoim oddziałem do miejscowości Hyżne, gdzie zastałem swoją jednostkę na postoju. Stąd już razem z oddziałem i taborami z zaopatrzeniem   wyruszyłem przez Dynów w kierunku Przemyśla. Po przybyciu do Przemyśla w rejon zakwaterowania 38 p.p. prosiłem kpt. Wiesiołowskiego o pozwolenie mi odwieźienia mojej żony i dzieci do rodziny, na co otrzymałem odpowiedź odmowną. Dopiero na moje nalegania odwiozłem do miasta żonę wraz z dziećmi, a za jakieś parę godzin poźniej - 9 września- opuściliśmy Przemyśl udając się w kierunku na Sambor, do Białego Dworu w Bóbrce a następnie do Podbrodzia. 18 września wyruszyliśmy z Podbrodzia pod dowództwem kapitana Kajetanowicza w kierunku na Tyśmienicę , lecz wkrótce zawrócono nasz transport  na Stryj. Jednak do Stryja nie dojechaliśmy z powodu zajęcia go przez Niemców, w związku z czym zatrzymano nasz transport przed Żydaczowem. 19 września 1939 roku nocą wyruszyliśmy pod dowództwem kapitana Kajetanowicza marszem ubezpieczającym w kierunku na Dolinę-Wygodę-Wyżków. Marsz był bardzo uciążliwy, bo chłopcy byli strasznie pomęczeni. Jechaliśmy drogami polnymi poprzez łąki, bagna,lasy a na każdym najkrótszym postoju chłopcy upadali jak kłody na ziemię i momentalnie zasypiali , tak że trudno było ich podnieść z ziemi. W czasie marszu i przeprawy przez jakiś potoczek wpadł nam jeden wóz z żywnością i końmi i wrył się tak głęboko, że nie mogliśmy go poźniej wyciągnąć (konie zostały uratowane). W czasie naszego wycofywania byliśmy osaczeni z dwóch stron - z jednej przez Niemców, z drugiej zaś przez Ukraińców.  20 września dojechaliśmy do Wygody i tam mieliśmy bardzo krótki odpoczynek - śniadanie, karmienie koni i przygotowanie jednostek do dalszego marszu bojowego. Za Wygodą przeszliśmy chrzest bojowy walcząc z oddziałami partyzantów ukraińskich. Po wyparciu partyzantów ruszyliśmy marszem ubezpieczającym w dalszą drogę tj. na Wyżków. 21 września 1939 roku o godzinie 20.45  przekroczyłem z oddziałem granicę polsko-węgierską w miejscowości Wyżków ze łzami w oczach.  W czasie oddawania broni Węgrom żołnierze zalewali się łzami i wielu popełniło samobójstwo. 

Węgry - Syria.

23 września 1939 roku przybyłem do Voloc gdzie na spotkanie przybył major Kopeć i kapitan Głód. Na polecenie kapitana Głóda wydałem resztę artykułów żywnościowych, papierosów i umundurowania zimowego armii generała Dembińskiego. 26 września 1939 roku przybyłem transportem kolejowym do obozu internowanych w Nagykanizsa i tam pełniłem funkcję szefa kancelarii III Batalionu ( którego dowódcą był kapitan Głód) do końca grudnia 1939 r. 12 maja 1940 roku zbiegłem z obozu na własną rękę zabierając ze sobą plutonowego Biłyka i kaprala Szczepanowicza z  10 kompanii , udając się do obozu cywilnego gdzie oczekując na paszport z Konsulatu podałem fałszywe nazwisko: Stanisław Lorenc. 24 maja otrzymałem paszport na właściwe nazwisko. 30 maja 1940 roku opuściłem obóz i na własny koszt i bez niczyjej pomocy w nocy z 30 na 31 maja o godzinie 0.30 przekroczyłem granicę węgiersko-jugosławiańską.  31 maja o godzinie 7.30  przyjechałem do Zagrzebia i tam zgłosiłem się do Konsulatu R.P. 1 czerwcao godz 11.35 wyjechałem z Zagrzebia do Belgradu do którego przybyłem 2 czerwca. 5 czerwca o 8.15 wyjechałem z Belgradu, zaś o godz 23.30 przekroczyłem granicę grecką i przyjechałem do Salonik. 6 czerwca o godz 10.35 przyjechałem do Aten skąd tego samego dnia o godz 20.30 odpłynąłem polskim statkiem 'Warszawa' do Bejrutu.  10 czerwca o godz 11.10 przybyłem do portu Bejrut w Syrii, skąd 19 czerwca pociągiem górskim udałem się do Homs. 20 czerwca zostałem przydzielony do 2 pułku piechoty, do 2 batalionu ,do    4 kompanii strzelców na zastępcę dowódcy 2 plutonu.

Dnia 27 czerwca 1940 roku o godzinie 20.00 wyjechałem transportem kolejowym z Homs w Syrii , a 28 czerwca przyjechałem nad Jezioro Genezaret (Tyberiadzkie) w Palestynie. 1 lipca o 10.30 wyruszyliśmy w dalszą drogę autobusami znad Jeziora Genezaret mijając górę Tabor i Nazaret. 2 lipca przybyłem do Latrun , oddalonego od Jerozolimy o 29 kilometrów i tam zostaliśmy zakwaterowani w namiotach. Na wzgórzu ,na którym rozbiliśmy namioty, stał w I wieku 5 Legion Macedoński. na następnym wzgórzu obok naszych namiotów jest bardzo duży kościół im. Serca Jezusowego . Obok dalej znajduje się zamek byłych Krzyżowców , wykończony już w V wieku przez Samarytan ,a później w XII wieku przez Turków ,niedaleko góry z kociółkiem w Emmaus. Pozostały dotąd jeszcze bardzo piękne mozaiki, baptysterium i miejsce ,gdzie Pan Jezus uczył po Aramejsku. Obok Klasztoru Serca Jezusowego (Jezuitów) jest bardzo piękny Klasztor Trapistów , naprzeciw naszego obozowiska. 20 lipca 1940 roku przystąpiłem do spowiedzi świętej na górze Emmaus , a następnego dnia przyjąłem komunię świętą w kościele na Górze Oliwnej , tam gdzie Pan Jezus został pojmany tj. przed "grotą pojmania" - miejsce cudowne. Następnie zwiedziłem Jerozolimę i Betlejem wraz z licznymi zabytkami: Pałac Piłata, miejsce namaszczenia Pana Jezusa, Złotą Bramę, miejsce narodzenia Pana Jezusa itd. 6 października 1940 roku przeprawiliśmy się przez Kanał Suezki do Egiptu, zaś następnego dnia przyjechałem na pozycję obok Aleksandrii ( 13 km od portu w Aleksandrii). Obóz założyliśmy na pustyni piaskowej w lesie palm daktylowych.

24 października odbyła się defilada przed ministrem A. Edenem i gen. Kopańskim.

22 grudnia spowiedź i komunia św.

3 i 9 lutego 1941 roku byłem w Kairze , zwiedzałem Piramidę Cheopsa, Sfinksa, Ramzesa I i II, sarkofagi św. Byków, Meczet Mahometa. Następnie Heliopolis, miejscowość Gameza gdzie jest kościół św. Rodziny i jest tam również drzewo oliwkowe mające 1200 lat pod którym NMP wraz z dzieciątkiem Jezus ukrywała się przed Herodem. Ze studni piłem wodę , z której NMP brała na pranie pieluszek i do picia.

30 marca 1941 roku przystąpiłem do komunii św.

24 maja wyjechaliśmy na nowe pozycje pod Mersa Matruh, zaś 2 lipca pod Sidi Haneish.

22 -24 lipca zwiedzałem Kair, Luksor , Karnak, Teby, Dolinę Królów. 18 sierpnia wyjechaliśmy spod Sidi Haneish pod Aleksandrię.

23 sierpnia 1941 roku dotarłem konwojem do oblężonego Tobruku.

4 września - przejście na pierwszą linię

3 października - przejście na pierwszą linię pod Medauar

30 listopada - zejście spod Meduaru

1 grudnia - pogotowie marszowe

9/10 grudnia - w natarciu na Medauar

12 grudnia - wypad pod El-Adem

13 grudnia - wypad na Acromę

15 grudnia - natarcie na Gazalę

19 grudnia - wyjazd do Tmimi

8 stycznia 1942 - wyjazd na południe od Cyreny - okupacja Cyrenajki

25 stycznia - wyjazd na pozycję pod El-Mechili

3 lutego - wyjazd z El-Mechili pod Gazalę - rejon Carmuset er Regem

15 lutego - ostrzelanie naszych pozycji przez npla. Pod Gazalą

17 lutego - wyjazd spod Gazali

23 marca - przyjazd do El-Amiryia pod Aleksandrią

26/27 marca - spowiedź i komunia św.

29 marca - wyjazd z Egiptu do Palestyny

2 kwietnia - przyjazd do Palestyny

Palestyna - Irak - Liban.

16 kwietnia 1942 - przydzielenie do szkoły podofic. na szefa kompanii

16 czerwca - przydział do 3 kompanii podofic. broni

17 lipca - przydział na szefa kompanii dowodzenia

21 września - wyjazd z Palestyny z Jzdud i przyjazd nad Kanał Suezki

22 września - załadunek na okręt w Kanale Suezkim

23 września - wyjazd o godz 12.15 z portu Suez na Morze Czerwone

28 września - postój okrętu w porcie Aden

29 września -wyjazd o godz 8.20 z portu Aden na Ocean Indyjski z konwojem

8 października - wpłynięcie na rzekę Tygrys w Iraku, wyładunek na ląd w porcie Basrah

10 października - wyjazd ze stacji kolejowej Basrah

12 października - przyjazd do obozu Bizil Ribat

22 listopada - wyjazd z Bizil Ribat na nowe miejsce pobytu do Baiyarah koło Mosulu

29 marca 1943 - wyjazd z Baiyrah do Altum Kupri

18 sierpnia - wyjazd z Altum Kupri do Tripoli w Libanie

26 sierpnia - przybycie do Tripoli w Libanie

16 października - wyjazd z Libanu do Palestyny

23 września - wyjazd z Palestyny do Egiptu

13 grudnia - załadunek na statek w porcie Suez

15 grudnia - wyjazd do Port Said

16 grudnia - wyjazd o 15.45 z Port Said do Włoch

21 grudnia 1943 - przybycie o godz 11.30 do portu Tarent we Włoszech, zakwaterowanie w Vacciare

11 stycznia 1944 - wyjazd z Vacciare

12 stycznia - przyjazd o godz 11.30 do stacji kolejowej Canosa di Puglia

1 lutego - wyjazd o godz 7.00 z Minervino na pozycje przez Canosa , Volturara, Bujano, Forli

2 lutego - przybycie na pozycje do Forli

29 lutego - przybycie na pozycje do Cerro

5 marca - wyjazd na W.P.O. z powodu grypy

10 marca - powrót z W.P.O. do Cerro po grypie

25/26 marca - spowiedż i komunia św

13 kwietnia - wyjazd z pozycji w Cerro

23 kwietnia - wyjazd pod Cassino o godz 13.15, przyjazd na miejsce o 22.30

11 maja - godz 11.00 ogień artyleryjski na klasztor

12 maja - godz 1.00 natarcie baonu

18 maja - rano zdobycie klasztoru przez 3 DSK

28 maja - wyjazd na wypoczynek

12 czerwca - wyjazd na pozycje Pescara-Caprotta

23 czerwca - opór npla w rejonie San Giusto

2 lipca - natarcie na pozycje w okolicy Loretto

5 lipca - zdobycie Osimo

18 lipca - zdobycie Ancony

19 lipca - przyjazd do miejscowości Falconara koło Ancony

23 lipca - wyjazd na pozycje

4 września - przyjazd na wypoczynek z linii do Fano , a następnie do Marrovalle

23 września - pobyt w Rzymie u papieża

17 października - wyjazd z Marrovalle i przyjazd 18 października do Arezzo

1 listopada - wyjazd na pozycje do Monte Vechcio , Tredozio, Rocca

30 listopada - wyjazd do Terra del Sole

1 grudnia - przyjazd do Marceno, zaś 7 grudnia do Brisighella

8 lutego 1945 - wyjazd na linię , awans na chorążego zawodowego z dniem 1 grudnia 1944

22 marca - powrót z frontu do Predapio na wypoczynek

8 kwietnia - wyjazd na pozycję nad rzeką Senio koło Faenzy

12 kwietnia - zajęcie miejscowości Solarolo

18 kwietnia - wyjazd do Granalolo nad rzeką Idice na wypoczynek

20 kwietnia -wiadomość o zdobyciu Bolonii , wyjazd do Bellariva koło Rimini

8 maja 1945 - kapitulacja Niemiec , zaś 16 sierpnia Japonii

28 sierpnia 1946 - wyjazd o 5.15 z Bellariva zaś o 8.00 z Rimini

29 sierpnia - przyjazd o 10.00 do Neapolu do obozu Lamine

31 sierpnia - wyjazd z portu Neapol okrętem "Stampford Victory"

6 września - przyjazd do portu Glasgow w Wielkiej Brytanii

7 września - wyjazsd z Glasgow koleją do Newmarket

8 września - przyjazd do stacji kolejowej Newmarket i do obozu Chippenham

20 września 1947 - złożenie prośby o powrót do Polski

18 grudnia - powrót do Polski

1)  od 15 maja 1919 do 4 października 1920 roku

służba ochotnicza w Wojsku Polskim i udział w walkach o niepodległość Polski na Kresach      Wschodnich  kompania ochotnicza sformowana w Samborze,  d-ca por. Zieliński , wysłanie     kompanii do Lwowa na Cytadelę, a następnie wcielenie, na froncie w miejscowości Jezupol ,do 13 pułku piechoty wchodzącego w skład 4 Dywizji Strzelców gen. Żeligowskiego

2) od 3 grudnia 1923 do sierpnia 1924 roku

służba w Okręgowym Zakładzie Gospodarczym Nr X w Przemyślu jako kapral magazynier

3) od sierpnia 1924 do października 1924 roku

Szkoła Podoficerska przy 10 Oddziale Służby Intendenturowej w Przemyślu jako kapral kursant

4) od października 1924 do czerwca 1925 roku

Centralna Szkoła Admin-Gospod. - Łobzów udział jako kursant

5) od czerwca 1925 do 20 marca 1931 roku

służba w 10 Baonie Administracyjnym w Lipowicy koło Przemyśla jako sierżant admin.

6) od 20 marca 1931 do 1 września 1939 roku

służba w Składnicy Materiałów Intendenturowych w Rzeszowie jako st. sierżant admin.

7) od 1 września 1939 do 21 września 1939 roku

służba w Składnicy Materiałów Intendenturowych Nr 23 w Rzeszowie  jako st. sierżant , dowódca członu administracyjnego

8) od 26 września 1939 do 12 maja 1940 roku

internowanie w obozie w Nagykanizsa na Węgrzech

9) od 10 czerwca 1940 do 1 lipca 1940 roku

służba w PSZ pod dowództwem francuskim na Bliskim Wschodzie , w tym 20 czerwca 1940 przydział do 2 Pułku Strzelców Karpackich, 2 batalionu, 4 kompanii jako st. sierżant , z-ca dowódcy 2 plutonu

10) od 1 lipca 1940 do 6 listopada 1946 roku

służba w PSZ pod dowództwem brytyjskim w tym :

-  służba w SBSK i udział w kampanii libijskiej jako st. sierżant d-ca plutonu w tym:

    do 16 stycznia 1941 służba w 4 kompanii 2 Pułku Strzelców Karpackich

    od 16 stycznia 1941 służba w 4 kompanii 2 Batalionu Strzelców Karpackich

    ( zmiana organizacji brygady z pułkowej na batalionową)

    od 20 marca 1941 służba w 3 kompanii 2 Batalionu Strzelców Karpackich

    ( zmiana numeracji - 4 kompania otrzymała numerację 3 kompanii)

- od 3 maja 1942 rozwinięcie SBSK w 3 DSK - służba w 3 DSK

    17 lipca 1942 przesunięcie do kompanii dowodzenia na stanowisko szefa kompanii

    od 13 grudnia 1943 służba w 2 Batalionie Strzelców Karpackich 3 DSK i udział w kampanii włoskiej

    1 grudnia 1944 roku awans do stopnia chorążego zawodowego (rozkaz Nr 19/45)

    15 stycznia 1945 przesunięcie do kompanii wsparcia 2 Batalionu Strzelców Karpackich

11) od 7 listopada 1946 do 17 grudnia 1947 roku

pobyt w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia w Wielkiej Brytanii - obóz Chippenham

Udział w walkach.

1) od 15 maja 1919 do 4 października 1920 roku

udział w walkach o Niepodległość Polski : na Kresach Wschodnich wraz z 13 pułkiem piechoty włączonym w skład 4 Dywizji Strzelców gen. Żeligowskiego

2) od 1 września 1939 do 21 września 1939 roku

kampania wrześniowa : walki i potyczki - 16.09.1939 Bóbrka , 19.09.1939 Podbrodzie , 20.09.1939 Wygoda

3) od 19 sierpnia 1941 do 22 marca 1942 roku

kampania libijska : akcja pod Mersa Matruh i Sidi Haneish, obrona Tobruku , bitwa pod El-Ghazala, okupacja Cyrenajki

4) od 13 grudnia 1943 do 2 maja 1945 roku

kampania włoska : walki nad rzeką Sangro i Rapido w Południowych Apeninach ( 8.02.1944 - 23.04.1944) , bitwa o Monte Cassino (24.04.1944 - 31.05.1944) , bitwa o Anconę i przełamanie Linii Gotów (1.06.1944 - 4.09.1944) , walki w Północnych Apeninach (10.10.1944 - 1.01.1945), bitwa nad rzeką Senio (2.01.1945 - 8.04.1945), bitwa o Bolonię (9.04.1945 - 2.05.1945)

Odznaczenia.

polskie:

Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921, Medal X-lecia, Brązowy Krzyż Zasługi z Mieczami,

Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino, Medal Wojska

1939-45 Star, Africa Star, Italy Star, The Defence Medal, The War Medal 1939-45

odznaki pamiątkowe:

Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich, 3 Dywizji Strzelców Karpackich,2 Korpusu Polskiego.

honorowe:

Krzyż Honorowy dla katolików pielgrzymujących do Ziemi Świętej

Opracowanie strony:  © P.Jaroszczak - Przemyśl 1999.